Inleiding

Onze samenleving wordt steeds afhankelijker van het daadwerkelijk beschikbaar zijn van grote hoeveelheden informatie voor alle burgers. Een ontwikkeling als Internet biedt voor deze behoefte interessante mogelijkheden, omdat steeds meer mensen hierdoor toegang krijgen tot alle informatie die anderen via dit electronisch medium ter beschikking stellen. In vele bedrijfsomgevingen hebben de werknemers reeds de mogelijkheid om met behulp van dezelfde technologie alle informatie tot zich te nemen die op het bedrijfsnetwerk publiek aanwezig is. Zo'n bedrijfsnetwerk heet dan een Intranet.

Internet is ook het forum bij uitstek dat het recht op vrije meningsuiting garandeert. Iedereen kan publiceren wat hij of zij wil, en de hele wereld kan het lezen. Als we de politici moeten geloven dan is dit technologische medium nog niet voor algemeen gebruik geschikt omdat het nog niet mogelijk is om deze vrije meningsuiting tenminste zo aan banden te leggen dat kinderen worden afgeschermd van pornografisch materiaal. In dit betoog zal ik proberen te illustreren en U ervan te overtuigen dat niet het afschermen van informatie de grootste hinderpaal vormt voor bredere toepassing van Internet technologie. Het verschaffen van toegang tot die informatie die de gebruiker nodig heeft is een nog veel moeilijker probleem.

Eigenlijk is dit probleem al zeer lang bekend, en voor een groot aantal toepassingen is er buiten de informaticawereld ook een oplossing voorhanden. Er zijn immers tal van organisaties die informatie uit ontelbare bronnen verzamelen, en daaruit een selectie presenteren die bedoeld is voor een bepaald publiek. Kranten, tijdschriften, radio en televisiejournaals, het jeugdjournaal en het nieuws voor doven en slechthorenden zijn voorbeelden van diensten die in functie van hun publiek informatie selecteren en op een aangepaste wijze presenteren. De informatica maakt het mogelijk om vergelijkbare, maar tegelijk nog veel betere diensten te ontwikkelen en aan te bieden voor de gigantische hoeveelheid informatie die in electronische vorm beschikbaar is, via Internet en meer bepaald via het medium World Wide Web, of kortweg "het Web", en die dagelijks met gigabytes aangroeit.

Voor het verschaffen van toegang tot informatie die aan de behoeften, wensen en eisen van de gebruiker voldoet zijn verschillende methoden en technieken in ontwikkeling:

• Robots of Spiders doorzoeken een bedrijfsnetwerk of het Web. Ze verzamelen documenten in een index-database of selecteren meteen die documenten die aan een bepaalde informatievraag voldoen.
• Agents worden gebruikt als persoonlijke assistenten, die uit het zoekgedrag en de (werk)omgeving van de gebruiker afleiden wat de informatiebehoeften van die gebruiker zijn, en die vervolgens, eventueel in afwezigheid van die gebruiker, zelf op zoek gaan naar documenten die aan die behoeften voldoen.
• Adaptieve Hypertekst wordt gebruikt om de presentatie van informatie aan te passen aan het kennisniveau en de wensen van de gebruiker.

Tevens zal ik aangeven dat wanneer de Universiteit wil inspelen op de rol die bedrijfsbrede en wereldwijde netwerken nu reeds vervullen in de informatietechnologie branche, en die in de toekomst alleen maar zal uitbreiden, er méér nodig is dan een "notebook-project" en een zeer hoge snelheidsnetwerk tussen de Nederlandse universiteiten.

Ik zal mijn betoog beëindigen met een korte dankbetuiging aan personen en instanties die het mogelijk hebben gemaakt dat ik aan deze wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen een bijdrage heb mogen leveren en dat ook in de toekomst nog zal kunnen doen.